Bijna een op de drie zorginstellingen leed vorig jaar verlies, bleek begin september 2023 uit een onderzoek van NOS. Door onder andere nieuwe cao-afspraken wordt het voor veel zorgorganisaties lastiger om de salarissen te kunnen betalen. Daarnaast staan er bezuinigingen op de planning, waaronder kortingen binnen de ouderenzorg. Steeds meer zorginstellingen komen in financieel zwaar weer terecht. Faillissementen binnen de zorgsector zitten eraan te komen. Hoe maakt u als bestuurder in deze situatie de juiste beslissingen voor de organisatie? Dit artikel geeft u handvatten en beschrijft een aantal do’s en don’ts.
Do’s
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Een zorginstelling vervult een belangrijke maatschappelijke functie. Als de toekomst van de instelling er niet rooskleurig uitziet, is het belangrijk dat een bestuur en de RvT, zo die er is, het belang van de patiënten voorop blijft stellen. Dit betekent dat vroegtijdig overlegd moet worden met partijen als de IGJ, zorgverzekeraars, gemeenten, zorgkantoren, Waarborgfonds voor de Zorgsector en het College sanering.
Betrekken van toezicht
Zorg ervoor dat de RvT voortdurend accuraat op de hoogte is van de actuele ontwikkelingen. De RvT dient het bestuur continu het vuur aan de schenen te leggen: wat wilt u nu en waarom? Een RvT die dit niet doet, loopt mogelijk ook persoonlijk risico op het moment dat het uitloopt op een faillissement.
Echte maatregelen
Neem geen halve maatregelen. Steek niet te lang “de kop in het zand” door te wachten met het nemen van ingrijpende maatregelen. Een voorbeeld hierbij is het ontslaan van een deel van de personeelsleden. Het is beter om “steviger” te snijden in het personeelsbestand dan in eerste instantie nodig wordt geacht. Liever vervolgens weer personeel in dienst nemen, dan een tweede ontslagronde te moeten ingaan. Een tweede ontslagronde zorgt namelijk voor exponentieel grotere schade voor de organisatie. Degenen die gaan “lopen” zijn namelijk de goede medewerkers; zij komen elders toch wel aan werk.
Openheid naar schuldeisers
Wanneer het richting faillissement of surseance gaat is het goed om open te zijn naar schuldeisers. Hoe meer informatie er gedeeld wordt, hoe eerder zij waarschijnlijk bereid zullen zijn in te stemmen met een voorstel waarbij een deel van de vorderingen worden afgeschreven.
Administratie op orde
Zorg ervoor dat de administratie sluitend is en de jaarstukken binnen de termijn worden gedeponeerd. Meldt verder op tijd betalingsonmacht bij de belastingdienst, UWV en pensioenfonds. Hiervoor zijn formulieren beschikbaar op de websites van deze organisaties.
Kennis van activa en passiva
Het is belangrijk goed te weten wat de mogelijkheden zijn met betrekking tot de activa en passiva. Wat zijn de mogelijkheden wat betreft vastgoed? Wat zijn de afspraken bij verandering van zeggenschap? Zijn er belangrijke overeenkomsten die automatisch eindigen of beëindigd kunnen worden in geval van surseance of faillissement? Dit zijn voorbeelden van vragen die belangrijk zijn bij de vraag of een doorstart mogelijk is.
Don’ts
Uitgestelde maatregelen
Het uitstellen van maatregelen is onverstandig. Snij als het moet, maar snij dan ook goed. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.
Betalingen
Een bestuur is bevoegd zelf te bepalen welke schuldeisers wel, en welke niet betaald worden. Maar: hoewel een bestuur mag bepalen wie betaald wordt en wie niet, geldt hier wel een restrictie in die zin dat het niet is toegestaan bewust een schuldeiser niet te betalen terwijl andere schuldeisers wel betaald worden, of omgekeerd: de ene schuldeiser wordt wel betaald en alle andere niet.
Dat maakt het leven niet gemakkelijk; een zorgvuldige afweging moet gemaakt worden wie wel en wie niet betaald wordt. In geval van faillissement bepaalt de curator dit, in geval van surseance de bewindvoerder samen met het bestuur.
Wilt u meer informatie over zorginstellingen in zwaar weer? Lees dan ook het volgende artikel.
Verkeert uw zorginstelling in financieel zwaar weer, of wilt u dit graag voorkomen? Neem dan contact op met Fenna van Dijk of Jeroen Postma.
Met dank aan Floor Cornelissen.