De Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen 2018 is in mei 2019 aangenomen door de Eerste Kamer en treedt naar alle verwachting op 1 juli 2020 in werking. Het doel van de Wmcz 2018 is het verstevigen van de positie van de cliëntenraden. De cliëntenraad krijgt daarom meer rechten. Op bepaalde onderwerpen wordt instemming van de cliëntenraad een vereiste. Dit artikel bespreekt de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de oude Wmcz. Op welke instellingen de Wmcz 2018 van toepassing is, lees je hier.
- De medezeggenschapsregeling wordt uitgebreid
De instelling moet in overleg met de cliëntenraad (of als die er niet is een representatieve cliëntenvertegenwoordiging) een medezeggenschapsregeling vaststellen. In de medezeggenschapsregeling moet worden vastgelegd hoe een cliëntenraad betrokken wordt bij de voorbereiding van besluiten inzake:- een wijziging van de doelstelling van de instelling;
- een fusie of duurzame samenwerking waarbij de instelling is betrokken;
- een overdracht van de zeggenschap over de zorg of een onderdeel daarvan;
- een ingrijpende verbouwing, nieuwbouw of verhuizing;
- de selectie en benoeming van personen die leiding geven.
- Daarnaast moet er in de medezeggenschapsregeling staan hoe de taken en bevoegdheden verdeeld worden, wanneer een instelling meerdere cliëntenraden heeft.
- Instemmingsrecht in plaats van verzwaard adviesrecht
Voor besluiten die raken aan de kern van de zorgverlening en die van grote invloed zijn op de zorgverlening en de levenssfeer van cliënten, geldt niet langer een verzwaard adviesrecht maar geldt onder de Wmcz 2018 een instemmingsrecht.
Neemt een instelling een dergelijk besluit zonder instemming van de cliëntenraad of toestemming van de commissie van vertrouwenslieden, dan is dat besluit nietig (indien de cliëntenraad binnen een maand een beroep op die nietigheid doet). - Bekostiging en scholing cliëntenraden
De Wmcz 2018 verplicht instellingen om de cliëntenraad toegang te verschaffen tot de noodzakelijke voorzieningen. Ook moet de instelling financiële middelen ter beschikking stellen die de cliëntenraad nodig heeft voor de vervulling van zijn werkzaamheden. Te denken valt aan kosten die verband houden met scholing, onafhankelijke ondersteuning of het voorleggen van een geschil aan een commissie van vertrouwenslieden. - Toezicht door de IGJ
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) wordt het toezichthoudend orgaan. Wanneer een instelling zijn verplichtingen omtrent cliëntenraden niet nakomt, kan daar niet langer over geklaagd worden bij de kantonrechter maar zal er een klacht ingediend moeten worden bij de IGJ. - Cliëntenraad krijgt recht van enquête
Aan alle cliëntenraden van instellingen met rechtspersoonlijkheid komt het recht van enquête toe. Hierdoor is het mogelijk om gedragingen van het bestuur en het toezichthoudende orgaan door de Ondernemingskamer te laten onderzoeken. - Openbaarmaking van vacatures
Vacatures voor de cliëntenraad dienen openbaar gemaakt te worden. Dit ter bevordering van de representativiteit van de cliëntenraden en om te voorkomen dat bestuurders slechts hun eigen netwerk gebruiken om leden te werven. - Contact met de achterban
Sommige cliëntenraden bevinden zich op grote afstand van de cliënt. Daarom is de instelling verplicht om de cliëntenraad desgevraagd hulp te verlenen bij het inventariseren van de wensen van zijn achterban. - Ontbinden cliëntenraad
Er is gebleken dat er in de praktijk soms situaties ontstaan waarin de verhoudingen binnen een cliëntenraad zo verstoord zijn dat van behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de cliënten geen sprake meer is. Daarom is in de Wmcz 2018 de mogelijkheid opgenomen om – onder strikte voorwaarden – een cliëntenraad die structureel tekort schiet te ontbinden. - Vervallen verslagplicht
Één verplichting uit de oude Wmcz komt te vervallen; de verplichting om een verslag op te stellen over de wijze waarop de Wmcz is toegepast en om dit verslag openbaar te maken.
Meer weten?
In dit artikel lees je op welke instellingen de Wmcz 2018 van toepassing is. Heeft u vragen, neem dan contact op met Eline Lam.
Auteur:
Met dank aan Julie-Anne Smit