Is een werker een werknemer of een ZZP’er?
Is een werker een werknemer of een ZZP’er? Deze vraag houdt veel organisaties momenteel bezig, mede doordat de Belastingdienst heeft aangekondigd vanaf 1 januari 2025 weer te zullen gaan handhaven bij schijnzelfstandigheid. Toch is deze vraag niet zo makkelijk te beantwoorden. Een duidelijk toetsingskader ontbreekt namelijk. Met het wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden beoogt de wetgever dit te veranderen.
Nieuw toetsingskader
Voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst is van belang dat sprake is van (i) arbeid, (ii) loon en (iii) een gezagsverhouding. De gezagsverhouding is het meest onderscheidende criterium voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Als sprake is van een gezagsverhouding zal in de regel ook sprake zijn van een arbeidsovereenkomst, omdat arbeid en loon meestal ook aanwezig zijn bij een overeenkomst van opdracht. Het wetsvoorstel stelt drie criteria voor om vast te stellen of sprake is van een gezagsverhouding tussen de werker en de werkverschaffer:
(a) Werkinhoudelijke aansturing
(b) Inbedding van het werk en de werker
(c) Werken voor eigen rekening en risico
Op basis van het toetsingskader dient eerst getoetst te worden of (a) en/of (b) aanwezig is. Indien dit zo is, dan dient getoetst te worden of deze criteria zwaarder wegen dan (c). Dus als (a) en/of (b) sterk aanwezig zijn, maar (c) is slechts beperkt aanwezig, dan weegt (a) en/of (b) zwaarder. Als dit het geval is, dan is sprake van een gezagsverhouding. De kans is dan groot dat sprake is van een arbeidsovereenkomst. Als daarentegen (c) zwaarder weegt dan (a) en/of (b), dan is geen sprake van aan gezagsverhouding. En dan zal waarschijnlijk geen sprake zijn van een arbeidsovereenkomst.
Ook kan zich de situatie voordoen dat (a) en/of (b) even zwaar weegt als (c). Voor deze situatie wordt een vierde criterium voorgesteld:
(c+) Economisch verkeer
Het criterium (c+) ziet op hoe de werkende zich in het economisch verkeer presenteert. Indien c+ aanwezig is, dan is geen sprake van een gezagsverhouding.
Bovengenoemde criteria worden in een algemene maatregel van bestuur nader uitgewerkt. Uit de memorie van toelichting kunnen al een aantal indicaties worden afgeleid. Daarom heeft Ruud Schepers bovengenoemde criteria en de indicaties in een stroomschema gezet. Zodat u zelf, vooruitlopend op het eventuele wetsvoorstel, al kunt beoordelen of sprake is van een gezagsverhouding.
Let op:
het wetsvoorstel Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden betreft nog een wetsvoorstel. Dit betekent dat het wetsvoorstel nog kan wijzigen. Het stroomschema betreft geen advies.