Elk jaar gaan zorgverzekeraars en zorgaanbieders om de tafel om de contracten te sluiten voor het jaar daarop. Dit contracteringsproces duurt lang en de contracten zijn vaak nog niet rond als het contractjaar begonnen is.
In maart 2023 was 60% van de onderhandelingen binnen de ggz pas afgerond, en was één op de vijf contracten tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars nog niet rond. Wanneer de contractonderhandelingen nog niet klaar zijn, kan het onduidelijk zijn voor verzekerden welke zorg door welke verzekeraar vergoed gaat worden.
De verzekerde heeft deze informatie wel nodig om te kunnen wisselen van verzekeraar tijdens de overstapperiode. Verzekerden moet uiterlijk op 31 december van het ene jaar hun oude zorgverzekering opzeggen en moeten dan vóór 1 februari van het volgende jaar een nieuwe zorgverzekering hebben afgesloten.
Zijn de contracten tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders niet tijdig rond, dan kan de verzekerde geen weloverwogen keuze maken tussen verzekeraars op basis van de zorg die de verzekerde belangrijk vindt.
De NZa heeft het document “Handvatten Contractering en Transparantie gecontracteerde zorg” gepubliceerd om dit probleem aan te pakken. In dit document staan regels en richtsnoeren die er toe dienen de contractering te versnellen en de transparantie binnen de onderhandeling en naar de verzekerde toe te vergroten. De vraag die rijst is wat dit document toevoegt ten opzichte van de reeds bestaande wet- en regelgeving. Maken deze richtsnoeren het contracteringsproces daadwerkelijk eenvoudiger? Zijn er nieuwe verplichtingen waar zorgverzekeraars en/of zorgaanbieders zich aan moeten houden?
Belangrijkste ‘nieuwe’ richtsnoeren
Er zijn verschillende bestaande en nieuwe richtsnoeren beschreven in het document. Hieronder worden een aantal belangrijke nieuwe richtsnoeren genoemd.
- Het eerste contractsvoorstel dient uiterlijk 1 september door de zorgaanbieder aangeboden zijn inclusief inhoudelijk toelichting, wanneer het gaat om digitale contractering is dit 1 oktober.
- Er worden verschillende uitgangspunten genoemd voor het startpunt van de onderhandeling. Dit is er om de transparantie en navolgbaarheid van het financiële deel zo goed mogelijk te maken. Zo is de te gebruiken index voor loonstijgingen de OVA. Daarnaast zijn zowel de zorgverzekeraar als de zorgaanbieder transparant in hun contractsvoorstel/offerte over welke basis en indexaties gebruikt worden en waar en waarom deze afwijken van landelijke beschikbare sectorale indexaties.
- De contractspartijen spannen zich in om binnen twee weken te reageren op vragen en berichtgeving van de andere partij.
- Zorgverzekeraars maken jaarlijks vanaf 12 november transparant met welke zorgaanbieders gecontracteerd is. De zorgaanbieder maakt jaarlijks vanaf 12 november transparant met welke zorgverzekeraars gecontracteerd is.
Juridische binding
De handvatten hebben als doel invulling en nadere duiding te geven aan de algemene regels van de Wet marktordening gezondheidszorg over informatievoorziening die bijvoorbeeld zijn neergelegd in de Regeling transparantie zorgaanbieders TH/NR-028 van de NZa.
Het document bevat ook nieuwe richtsnoeren die op dit moment nog niet volgen uit wet- en regelgeving. Voor deze richtsnoeren geldt dat deze nog niet juridisch afdwingbaar en /of handhaafbaar zijn. De NZa zegt wel dat de richtsnoeren een basis zijn waarop zorgaanbieders en zorgverzekeraar elkaar kunnen aanspreken wanneer onderhandelingen niet goed verlopen. Bovendien zal de NZa de nieuwe richtsnoeren situationeel en risicogericht betrekken in haar toezicht.
Voor de richtsnoeren die voortkomen uit bestaande wet- en regelgeving, zoals de Regeling transparantie zorgaanbieders, geldt dat de NZa daarop kan handhaven. Bij overtreding van deze regelgeving neemt de NZa de Beleidsregel Handhaving als uitgangspunt voor het handhavend optreden, wat bijvoorbeeld kan inhouden dat een formele maatregel wordt opgelegd.
Toegevoegde waarde
De ‘nieuw‘ gestelde termijnen zouden een stap in de goede richting kunnen zijn. Deze termijnen zijn echter niet helemaal nieuw. De datum waarop zorgverzekeraars moeten aangeven met welke zorgaanbieders afspraken zijn gemaakt, 12 november, is een datum die al een aantal jaar wordt gehanteerd. Daarnaast is deze deadline geen harde deadline. De NZa geeft aan dat wanneer de onderhandelingen op 12 november nog niet zijn afgerond, de zorgverzekeraars en zorgaanbieders ‘eenduidige, heldere en bruikbare informatie‘ gedurende de overstapperiode moeten publiceren.
Het naleven van deze richtsnoeren zou te vrijblijvend kunnen zijn om er daadwerkelijk effect van te verwachten. Daarnaast zijn er al andere richtsnoeren en kaders, die ook opgesomd zijn door de NZa. Nieuwe richtsnoeren en kaders kunnen er ook voor zorgen dat men door de bomen het bos niet meer kan zien. Wel is de mogelijkheid benadrukt te escaleren naar de NZa wanneer het contracteringsproces niet goed verloopt. De NZa zal dan terugvallen op de uitgangspunten zoals deze opgenomen zijn in de handvatten en dit zou eventuele problemen in de onderhandelingen kunnen wegnemen.
Heeft u vragen over de zorgcontractering en het contracteerproces, neem dan contact op met Anne ten Brummelhuis of Eline Lam.