Op 1 januari 2008 is per AMvB besloten om de omzetdrempels voor het concentratietoezicht in de zorg tijdelijk te verlagen. De minister van VWS (hierna: minister) heeft in een brief van 15 juli j.l. aan de Tweede Kamer aangekondigd niet over te gaan tot verlenging van de AMvB. Dit besluit baart de Autoriteit Consument & Markt (hierna: ACM) zorgen.
Verlopen tijdelijke verlaging omzetdrempels
De lagere omzetdrempels worden inmiddels vijftien jaar gehanteerd. Op dit moment moet een concentratie in de zorg bij de ACM gemeld worden indien de wereldwijde omzet van de zorgaanbieders meer is dan € 55.000.000,- per jaar en minstens twee van de betrokken zorgaanbieders elk een jaaromzet binnen Nederland hebben van meer dan € 10.000.000,- in het voorafgaande kalenderjaar, waarvan € 5.500.000,- in het voorgaande kalenderjaar is behaald met het verlenen van zorg.
Op 1 januari 2023 maken de lagere omzetdrempels plaats voor de in de Mededingingswet vastgestelde normale (en hogere) omzetdrempels voor het concentratietoezicht van de ACM. Hierdoor gaat voor alle concentraties in economische sectoren weer hetzelfde toetsingskader gelden. Concentraties worden gemeld als de wereldwijde omzet meer is dan € 150.000.000,- per jaar en minstens twee van de betrokken zorgaanbieders elk een jaaromzet binnen Nederland hebben van meer dan € 30.000.000,-.
Het toepassingsbereik van het concentratietoezicht in de zorg wordt verkleind met als gevolg dat het gros van de concentraties niet meer gemeld hoeft te worden. Bij de beoordeling of een voorgenomen samenwerking bij de ACM gemeld moet worden kunt u dit stroomdiagram gebruiken.
Verlenging is ongewenst
Gelet op de volgende doelstellingen is besloten de AMvB niet te verlengen:
- Bevordering van samenwerking tussen zorgaanbieders.
- Verlagen van administratieve lasten voor zorgaanbieders.
- Tegengaan van versnippering in bepaalde zorgsectoren.
In opdracht van de minister heeft het onderzoeksbureau Andersson Elffers Felix (hierna: AEF) de werking van de verlaagde drempels in 2021 geëvalueerd. Het bleek dat jaarlijks ongeveer tien zaken in het verlaagde segment gemeld worden. Een op de tien concentraties kwam de fusietoetsing niet door. Daaruit concludeerde AEF dat de verlaagde omzetdrempels wel degelijk bijdragen aan het beschermen van de mededinging in de zorg. Desondanks wees AEF op de nadelen die de tijdelijke verlaging met zich meebrengt. De administratieve lasten blijken namelijk hoger dan verwacht. De minister vindt, in tegenstelling tot AEF, dat sprake is van een beperkte impact die de lasten niet rechtvaardigt.
Reactie ACM
De ACM pleit voor verlenging van de AMvB. Volgens de marktautoriteit zijn de verlaagde omzetdrempels nog steeds nodig om de belangen van patiënten en verzekerden adequaat te beschermen.
Op de doelstellingen, waarop de minister zijn keuze baseert, reageert de ACM als volgt:
- De normale hogere omzetdrempels zullen naar verwachting tot meer fusies leiden. Op deze manier wordt samenwerking tussen zorgaanbieders niet gestimuleerd.
- Het beperken van administratieve lasten is een goede zaak. De concentratiemeldingen raken het zorgpersoneel echter nauwelijks.
- De versnippering van het zorgaanbod is niet te wijten aan de verlaagde omzetdrempels. Fusies met of overnames van een zorgaanbieder met een jaaromzet onder de € 10.000.000,- hoeven per slot van rekening ook niet gemeld te worden bij de ACM.
Bovendien stelt de marktautoriteit dat de verlaagde omzetdrempels een anticipatie-effect hebben. Wanneer zorgaanbieders verwachten dat hun fusieplannen op bezwaren van de ACM zullen sluiten, proberen zij het bij voorbaat niet.
Toekomst concentratiemeldingen in de zorg
Met dit besluit bestaat het risico dat het aantal ongewenste concentraties toeneemt. Daarom houdt de minister de vinger aan de pols. Indien negatieve marktontwikkelingen zich voordoen worden maatregelen getroffen.
Tot slot moet niet worden vergeten dat in veel gevallen nog steeds een toetsing plaatsvindt, namelijk de zorgspecifieke concentratietoets van de Nederlandse Zorgautoriteit. Wilt u daar meer over weten, lees dan dit artikel. Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel, neem dan contact op met Fenna van Dijk of Eline Lam. Dit artikel is mede tot stand gekomen met hulp van Liza Pekel.