De Nederlandse Zorgautoriteit (hierna: NZa) signaleert dat er sinds de invoering van de zorgspecifieke concentratietoets in 2014 regelmatig aanvragen worden ingediend waarvan het niet zinvol is dat deze binnen de zorgspecifieke concentratietoets vallen. Denk hierbij aan aanvragen waarbij niet direct een zorgaanbieder betrokken is én waarbij de concentratie (overduidelijk) geen invloed heeft op de zorg. Een groot deel van de onderdelen van de zorgspecifieke concentratietoets zijn daardoor niet van toepassing. Bijvoorbeeld omdat er geen cliëntenraad is, of omdat er geen gevolgen zijn voor de zorgverlening. Naar aanleiding van deze ervaring heeft de NZa het beleid ten aanzien van de zorgspecifieke concentratietoets gewijzigd.
Belangrijkste wijzigingen
Het beleid ten aanzien van de zorgspecifieke concentratietoets wijzigt op drie punten per 1 juli 2022:
- Een concentratie moet gemeld worden bij de NZa als er (binnen een concern) één zorgaanbieder betrokken is die met ten minste 50 werknemers zorg verleent. Op die hoofdregel komt nu een uitzondering. Kort gezegd is een concentratie uitgezonderd wanneer niet direct bij de transactie een zorgaanbieder is betrokken. Er is een zorgaanbieder direct betrokken als de partij die wordt overgenomen een zorgaanbieder is, of als de verkrijger een zorgaanbieder is of zeggenschap heeft over een zorgaanbieder (bijvoorbeeld een holding waar een zorgaanbieder onder valt). Is er geen zorgaanbieder direct betrokken, dan hoeft niet meer gemeld te worden bij de NZa.
- De NZa gaat differentiëren in de hoeveelheid financiële informatie die hoeft te worden aangeleverd. Er worden drie verschillende situaties onderscheiden voor de financiële gezondheid van de bij de voorgenomen concentratie betrokken organisaties. De situatie bepaalt hoe uitgebreid de financiële onderbouwing van de voorgenomen concentratie moet zijn.
- Alle bij de voorgenomen concentratie betrokken organisaties hebben een positief exploitatieresultaat. Als deze situatie zich voordoet, vraagt de NZa om relatief weinig financiële informatie.
- Eén van de bij de voorgenomen concentratie betrokken organisaties heeft een negatief exploitatieresultaat. In dit geval moet iets meer financiële informatie worden aangeleverd bij de NZa.
- Naast goedkeuring van de NZa is ook de goedkeuring van een andere externe toezichthouder vereist. Wanneer hiervan sprake is, moet men erop rekenen dat er relatief veel financiële informatie moet worden aangeleverd.
In de toelichting bij het aanvraagformulier wordt geëxpliceerd welke informatie precies moet worden aangeleverd.
- Cliënten en personeel moeten ook worden geïnformeerd over de voorgenomen concentratie en in de gelegenheid worden gesteld om daarop te reageren, óók als er geen ondernemingsraad en/of cliëntenraad is. Wanneer een Cliëntenraad of Ondernemingsraad aanwezig is, moeten de procedures van het wettelijk adviestraject zoals beschreven in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen 2018 of de Wet op de ondernemingsraden worden gevolgd.
Wanneer er geen Cliëntenraad of Ondernemingsraad zijn, moeten de cliënten en het personeel op een alternatieve wijze worden geïnformeerd. De NZa hanteert een termijn van twee weken waarbinnen cliënten en personeel in de gelegenheid moeten worden gesteld om te reageren op een voorgenomen concentratie.
Als een zorgaanbieder gemotiveerd kan aantonen en onderbouwen dat de voorgenomen concentratie in geen enkel opzicht invloed heeft op een gedeelte van de cliënten en/of het personeel, dan hoeft de zorgaanbieder in deze specifieke gevallen niet deze cliënten en/of dit personeel te betrekken bij de voorgenomen concentratie.
Gevolgen voor zorgaanbieders
Deze wijzigingen zijn een verbetering en verduidelijking ten opzichte van het huidige beleid. Concentraties die evident geen gevolgen hebben voor het verlenen van zorg, hoeven niet meer gemeld te worden. Voor zorgaanbieders is het daarnaast prettig dat er wordt gedifferentieerd in de hoeveelheid financiële informatie die moet worden aangeleverd.,
Het is belangrijk dat zorgaanbieders tijdig aandacht besteden aan het informeren van cliënten en personeel en hen de ruimte te bieden te reageren, tenzij onderbouwd kan worden waarom dit niet hoeft.
Voordat je een aanvraag indient, is het daarnaast verstandig om kennis te nemen van de Toelichting aanvraagformulier zorgspecifieke concentratietoets. Zie voor meer informatie over het belang van het tijdig melden van een voorgenomen concentratie ook dit artikel.
Overgangsperiode
Vanaf 1 juli 2022 begint een overgangsperiode van twee maanden. Aanvragen die worden ingediend voor 1 juli 2022 worden nog behandeld conform het ‘oude’ beleid. Voor aanvragen die worden ingediend tussen 1 juli 2022 en 1 september 2022 kunnen zowel het oude aanvraagformulier als het nieuwe aanvraagformulier worden gebruikt, naar keuze van de aanvrager.
Vanaf 1 september 2022 zullen de nieuwe beleidsregels volledig in werking treden en kan alleen het nieuwe aanvraagformulier worden gebruikt.
Wij helpen u graag met uw vragen over de zorgspecifieke concentratietoets. Neem hierover vrijblijvend contact op met Eline Lam of Anne ten Brummelhuis.