Inleiding
Eind juni 2022 werd bekend dat een aantal (oud) cardiologen van een ziekenhuis worden verdacht van een verboden samenwerking met een commercieel bedrijf. Naar aanleiding van deze berichtgeving zetten wij in dit artikel kort voor u op een rijtje wat voor samenwerkingen en contractuele afspraken wel en niet zijn toegestaan tussen hulpverleners/ instellingen/ zorgverzekeraars en leveranciers van medische hulpmiddelen. Lees hierover ook meer in dit artikel.
Juridisch kader
Samenwerkingen tussen artsen en farmaceuten of producenten van medische hulpmiddelen komen geregeld voor. Om samenwerkingen met leveranciers van medische hulpmiddelen te reguleren is per 1 januari 2018 een verbod op gunstbetoon opgenomen in artikel 6 van de Wet medische hulpmiddelen. Ook bestaan er ten aanzien van dit verbod beleidsregels en geldt de Gedragscode Medische hulpmiddelen 2022.
Actualiteit
In de zaak die eind juni aan het licht kwam wordt een groep (oud) cardiologen ervan verdacht in de loop der jaren veel geld te hebben ontvangen in ruil voor het inkopen van bepaalde medische hulpmiddelen. De (oud) cardiologen hadden zich verenigd in een B.V. die werkzaamheden en medisch wetenschappelijk onderzoek uitvoerde voor het ziekenhuis. Aan de bij het ziekenhuis werkzame verdachten is de toegang tot het ziekenhuis tijdelijk ontzegd. De zorg voor hun patiënten wordt overgenomen door andere cardiologen. Naar aanleiding van het fraudeonderzoek van het OM laat het ziekenhuis onderzoek doen naar de huidige inkoopprocedures. Vermoedelijk wordt in dit onderzoek getoetst of er sprake is van ontoelaatbare afspraken omtrent gunstbetoon.
Gunstbetoon
Het aanbieden van geld of op geld waardeerbare diensten of goederen met het kennelijke doel de verkoop van een medisch hulpmiddel te bevorderen wordt gunstbetoon genoemd. In principe is gunstbetoon verboden. Dit verbod is bedoeld om de keuze voor een bepaald medisch hulpmiddel niet op oneigenlijke wijze te beïnvloeden. De keuze voor een bepaald medisch hulpmiddel moet zijn gebaseerd op gezondheidsbelangen.
Wat mag niet?
In principe is gunstbetoon verboden. Alles wat niet onder de uitzonderingen op het verbod valt, is niet toegestaan. Enkele voorbeelden van wat niet mag (tenzij er een uitzondering bestaat):
- Het aanbieden of aannemen van betaalde reizen waarin een kennisdeling of nascholing een ondergeschikte rol speelt.
- Het aanbieden of aannemen van geschenken duurder dan 50 euro (marktwaarde).
- Het aanbieden of aannemen van geld, in welke vorm dan ook.
- Het aanbieden of aannemen van op geld waardeerbare diensten.
Wat mag wel?
Er zijn vier uitzonderingen op het verbod, hieronder volgen voorbeelden van wat wel mag:
- De vergoeding van deelnamekosten voor bijvoorbeeld congressen, product gerelateerde bijeenkomsten en nascholingen. Dit moet beperkt blijven tot vergoeding van de kosten die strikt noodzakelijk zijn om aan de bijeenkomst deel te nemen. Belangrijk is onder andere de balans tussen wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke programmaonderdelen. Het hoofddoel van de bijeenkomst moet bijvoorbeeld voldoende relevant zijn. Ook wordt meegewogen of er sprake is van een passende locatie. Met een passende locatie wordt bedoeld dat de locatie bijvoorbeeld bestemd is als congres- of evenementenlocatie. Luxe vakantieresorts zijn hiermee uitgesloten.
- Passende dienstverleningsrelaties vastgesteld in een schriftelijke dienstverleningsovereenkomst. De dienstverlening moet in een redelijke verhouding staan tot het verstrekte of aangeboden geld of op geld waardeerbare goederen of diensten. De dienstverlening moet daarnaast relevant zijn voor de leverancier of voor de beroepsuitoefening van de persoon die betrokken is bij de toepassing van het medisch hulpmiddel. In de beleidsregels omtrent gunstbetoon zijn de redelijke uurtarieven gemaximeerd per categorie dienstverlener.
- Geschenken van geringe waarde die bruikbaar zijn in de beroepsuitoefening. De maximumwaarde voor deze geschenken is op 50 euro per keer gesteld, met een maximum van 150 euro per jaar in totaal.
- Branche gerelateerde kortingen en bonussen die betrekking hebben op de inkoop van medische hulpmiddelen. Kortingen en bonussen mogen ten goede komen aan de (rechts)personen die rechtstreeks betrokken zijn bij de handelstransactie of die rechtstreeks betrokken zijn bij de distributie of aflevering van medische hulpmiddelen waarop de handelstransactie betrekking heeft.
Twijfelt u naar aanleiding van dit artikel of de actualiteit of bepaalde marketing- of sponsoractiviteiten kwalificeren als gunstbetoon, of wilt u meer weten over dit onderwerp? Neem dan vrijblijvend contact op met Valentin van Kesteren of Anne ten Brummelhuis.