Wkkgz: met welke regels moet u sinds 1 januari 2016 rekeninghouden?

Dat de Wkkgz ingrijpende wijzigingen in de klachtenafhandeling in de zorg teweegbrengt is algemeen bekend. Lees hierover meer in ‘Zorginstellingen: is uw geschilleninstantie Wkkgz-proof?’. Er was alleen nog weinig aandacht voor de andere onderwerpen van de Wkkgz, terwijl die ook van directe invloed zijn op de organisatie en de werkwijze van zorginstellingen. Wist u bijvoorbeeld dat zorginstellingen nieuw personeel moeten ‘screenen’? En dat zij vertrekkende werknemers die hebben gedisfunctioneerd niet zomaar mogen laten gaan, maar hun nieuwe werkgevers over het disfunctioneren moeten inseinen? En dat patiënten recht hebben op informatie over de effectiviteit van de behandeling en de prijs hiervan, vergeleken met andere zorgaanbieders? Dat er meer eisen worden gesteld aan de onderlinge samenwerking van hulpverleners? Dat er een openbaar register van zorgaanbieders komt, zodat patiënten-consumenten beter weten “wat er te koop is in zorgland”?

Set van regels

Samengevat bevat de Wkkgz strengere bepalingen over het functioneren van (huidige en nieuwe) medewerkers van zorginstellingen, regels ter bevordering van de kwaliteit van de zorg en normen ter versterking van de positie van de patiënt, die in de Wkkgz nadrukkelijk ook als consument wordt gepositioneerd. Deze set van regels is van kracht sinds 1 januari 2016 (in tegenstelling tot de regels in de Wkkgz over de klachtenafhandeling, die pas ingaan vanaf 2017). Hieronder een kort overzicht.

Functioneren medewerkers

Ten opzichte van de Kwaliteitswet Zorginstellingen (Kzi) brengt de Wkkgz een aantal nieuwe elementen over de positie van de eigen (toekomstige en huidige) werknemers van de zorginstelling, namelijk:

  • De Wkkgz geeft zorginstellingen meer rechten, maar ook verplichtingen, om het verleden van nieuwe medewerkers na te trekken: via de zogeheten ‘vergewisplicht’ (art. 4 lid 1a) en door het opvragen van een ‘verklaring omtrent het gedrag’ (art. 4 lid 2 en 3);
  • Daaraan gekoppeld wordt een meldplicht disfunctioneren geïntroduceerd en de mogelijkheid informatie te verstrekken aan nieuwe werkgevers (art. 11 lid 1 b en c);
  • Zorginstellingen moeten met zelfstandige hulpverleners een schriftelijke overeenkomst sluiten waarin de hulpverleners moeten verklaren zowel de wet te volgen als de interne regels van de zorginstelling (art. 4 lid 1b).

Kwaliteit van de zorg

De Wkkgz bevat ook een aantal nieuwe bepalingen ter verbetering van de kwaliteit van de zorg:

  • De term ‘verantwoorde zorg’ is in de Wkkgz vervangen door ‘goede zorg’, waarbij van belang is dat ten aanzien van de organisatie van de zorg- en kwaliteitssystemen het element ‘samenwerking/afstemming’ explicieter is verwoord (art. 3 en 7);
  • De zorgaanbieder mag patiëntgegevens over incidenten gebruiken voor kwaliteitsdoeleinden zonder toestemming van de patiënt (art. 9 lid 1);
  • De zorgaanbieder moet een interne procedure opstellen voor de afhandeling van signalen van incidenten (art. 9 lid 2-4 en art. 6.1 Uitvoeringsbesluit Wkkgz);
  • Er moet een ‘veilig melden-systeem’ zijn, waarvan de gegevens niet in een juridische procedure mogen worden gebruikt met uitzondering van het strafrecht (art. 9 lid 6);
  • Er komt een openbaar register van zorgaanbieders (art. 12);
  • De wet creëert een rechtsbasis voor de zorgaanbieder tot verstrekking van persoonsgegevens aan IGZ na de melding van een incident (art. 11 lid 2).

Sterkere rechtspositie patiënt als zorgconsument

Het streven om de empowerment van de patiënt te bevorderen is terug te vinden in de volgende bepalingen:

  • Enkele regels ter bevordering van de positie van de patiënt als consument: recht op keuze-informatie zodat de patiënt verschillende zorginstellingen kan vergelijken, waaronder informatie over de wachttijd voor een behandeling en de bewezen werkzaamheid van de zorg (art. 10 lid 1 en 2);
  • De patiënt heeft recht op informatie over incidenten met merkbare gevolgen (art. 10 lid 3). Daarbij wordt een ruime definitie van ‘incident’ gehanteerd: een onverwachte gebeurtenis ten aanzien van de kwaliteit van de zorg die tot schade heeft geleid of kan leiden (art. 1.1 Uitvoeringsbesluit Wkkgz);
  • De meldplicht van zorgaanbieders jegens de IGZ geldt niet meer alleen voor seksueel misbruik, maar wordt uitgebreid naar (alle) geweld in de zorgrelatie, zoals ouderenmishandeling (art. 11 lid 1 b).

 De Wkkgz brengt een versterking van de rechtspositie van de patiënt teweeg. De patiënt moet beter worden geïnformeerd over wachttijden, de inhoud en effectiviteit van een zorgbehandeling en moet deze elementen kunnen vergelijken met andere zorginstellingen. Bovendien moet de patiënt geïnformeerd worden over zorg-incidenten met (mogelijk) merkbare gevolgen. De Wkkgz positioneert de patiënt nadrukkelijker als zorgconsument.

Verandering voor medewerkers en verbetering van kwaliteit zorg

Voor medewerkers van zorginstellingen heeft de Wkkgz ook veranderingen in petto. Voor hen geldt dat hun werkgever, de zorginstelling, ruimere bevoegdheden en verplichtingen heeft te verifiëren of zich in het verleden riskante situaties hebben voorgedaan (zoals disfunctioneren). Het is aan de zorgaanbieder om zorgvuldig en doelmatig met die bevoegdheden om te gaan en deze alleen in te zetten als dat geëigend is. Ten slotte bevat de Wkkgz bepalingen die de kwaliteit van de zorg beogen te verbeteren, zoals een systeem van veilig melden en nadere regels over samenwerking tussen hulpverleners. Dit zijn veelal vrij abstracte regels die in de zorgpraktijk – en eventueel in het medisch tuchtrecht – nader gestalte moeten krijgen.

Eerste Hulp bij Wkkgz-vragen

Op 1 januari 2017 treedt de nieuwe klachten- en geschillenregeling van de Wkkgz in werking. Bent u daar klaar voor? Nog niet? Of nog niet helemaal? Maak dan gebruik van onze ‘Eerste Hulp Bij Wkkgz-vragen’; een kosteloos (telefonisch) adviesgesprek van maximaal 30 minuten met Esther Pans, advocaat gezondheidsrecht en aansprakelijkheid. In het gesprek geeft Esther uitleg over het omvormen van de huidige klachten- en geschillenregeling van uw zorginstelling tot een regeling die voldoet aan de eisen van de Wkkgz. Klik hier om u aan te melden.

Comments are closed.