De Belastingdienst heeft vorige week aangekondigd dat de goedkeuring voor de modelovereenkomst vrije vervanging per 1 januari 2024 wordt ingetrokken. Dit kan gevolgen hebben voor opdrachtgevers en ZZP’ers die werkzaam zijn op basis van deze modelovereenkomst of een brancheovereenkomst of individuele overeenkomst die gebaseerd is op vrije vervanging. Het is daarom van belang om (tijdig) actie te ondernemen.
Achtergrond
Opdrachtgevers en ZZP’ers maken veelvuldig gebruik van modelovereenkomsten zoals gepubliceerd op de website van de Belastingdienst. Als wordt gewerkt in lijn met een modelovereenkomst dan is volgens de Belastingdienst geen sprake van een dienstbetrekking. Er hoeft dan door de opdrachtgever geen loonbelasting ingehouden te worden en ook hoeven geen sociale premies te worden afgedragen. Een van de modelovereenkomsten betreft de modelovereenkomst vrije vervanging. Als een ZZP’er zich mag laten vervangen door een derde (bijv. een andere ZZP’er) dan is volgens de Belastingdienst geen sprake van een dienstbetrekking. Dit verhoudt zich namelijk niet tot het persoonlijke karakter van een dienstbetrekking. In het veelbesproken Deliveroo arrest overwoog de Hoge Raad dat, hoewel vrije vervanging nog steeds een (belangrijke) aanwijzing is dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, dit het bestaan van een arbeidsovereenkomst niet uitsluit. Daarmee ontstond een verschil tussen de interpretatie van het begrip dienstbetrekking door de Belastingdienst en de uitleg van het begrip arbeidsovereenkomst door de Hoge Raad.
Gevolgen
Gelet op het voorgaande is de modelovereenkomst vrije vervanging volgens de Belastingdienst niet langer bruikbaar. Als gevolg hiervan wordt de goedkeuring voor deze modelovereenkomst en brancheovereenkomsten en individuele overeenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging per 1 januari 2024 ingetrokken. Voor opdrachtgevers en ZZP’ers betekent dit dat zij vóór 1 januari 2024 de arbeidsrelatie opnieuw moeten beoordelen en zo nodig aanpassen. Wordt dit niet (tijdig) gedaan dan bestaat het risico dat de Belastingdienst oordeelt dat sprake is van een dienstbetrekking. Dit kan grote (financiële) gevolgen hebben, zoals het opleggen van naheffingen bij de opdrachtgever. Recent kondigde de Minister van SZW in dat kader ook aan dat de Belastingdienst waarschijnlijk vanaf 1 januari 2025 weer gaat handhaven. Tot die tijd handhaaft de Belastingdienst alleen bij kwaadwillendheid.
Daarnaast is het voorgaande van belang voor de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst. Hoewel vrije vervanging een (belangrijke) aanwijzing blijft dat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst, is dit niet uitgesloten. Dit hangt af van alle omstandigheden van het geval. Als sprake is van een arbeidsovereenkomst betekent dit onder meer dat het ontslagrecht van toepassing is, dat er een loondoorbetalingsplicht tijdens ziekte geldt enz. Daarom is het ook tegen deze achtergrond verstandig om, als er gewerkt wordt met de modelovereenkomst vrije vervanging, de arbeidsrelatie tegen het licht te houden en eventueel aan te passen.
Actie
Kortom, werk je als opdrachtgever of ZZP’er met de modelovereenkomst vrije vervanging of een brancheovereenkomst of individuele overeenkomst die gebaseerd is op vrije vervanging? Dan is het verstandig om de arbeidsrelatie opnieuw tegen het licht te houden en eventueel aan te passen, bijvoorbeeld door de opdrachtovereenkomst aan te passen. De webmodule van de overheid kan hierbij behulpzaam zijn. Wacht hiermee niet tot 1 januari 2024 want hoewel de Belastingdienst de goedkeuring per die datum intrekt kan nu al sprake zijn van een arbeidsovereenkomst (met alle gevolgen van dien). Aangezien wij veel kennis en ervaring op dit gebied hebben helpen wij jou hier uiteraard graag bij.