Inleiding
Op 14 juli jl. verscheen de conceptleidraad brancheorganisaties en zorgcontractering van de Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM). Deze leidraad is van toepassing op brancheorganisaties van zorgaanbieders in alle zorgmarkten en op de brancheorganisatie van zorgverzekeraars.
De leidraad zal na consultatie naar verwachting in september definitief worden gemaakt, zodat deze kan worden gebruikt tijdens het contracteerproces dit najaar.
Waarom?
De ACM heeft deze leidraad geschreven om duidelijkheid te geven over wat er wel en niet mag op het gebied van concurrentie.
Vanwege signalen uit de markt heeft de ACM naar aanleiding van de contractering voor het jaar 2023 een onderzoek uitgevoerd naar de beïnvloeding van de individuele onderhandelingen tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars door de brancheorganisaties.
Door onder andere de grote rol van de brancheorganisaties bij het integraal zorgakkoord en bij de collectieve regelingen tijdens de COVID-19-periode zijn er onduidelijkheden ontstaan over de ruimte die de mededingregels bieden voor brancheorganisaties.
Uitkomst van het onderzoek was onder andere dat een aantal brancheorganisaties hun leden bleek te adviseren over bijvoorbeeld te vragen prijzen, volumes en vergoedingen van kosten. Sturend gedrag van een branchevereniging kan leiden tot hogere zorgkosten en hogere premies voor de zorgpolis.
De ACM heeft gesprekken gevoerd met een aantal brancheorganisaties over wat wel en niet is toegestaan en daarmee het onderzoek afgerond.
Inhoud
In de leidraad geeft de ACM aan de hand van voorbeelden weer welke informatie brancheorganisaties van zorgaanbieders en zorgverzekeraars met elkaar en met hun leden mogen delen.
Het gaat daarbij om de mogelijkheden en de grenzen voor brancheorganisaties in de zorg die gelden bij:
- Het faciliteren van onderhandelingen van de leden door het verstrekken van en wijzen op bepaalde informatie, het verduidelijken en het (laten) uitvoeren van onderzoeken en analyses;
- Adviseren en aanbevelen over de individuele zorgcontractering aan leden, en
- Monitoring van de voortgang en uitkomsten van onderhandelingen en de terugkoppeling van de monitoring aan de leden.
Verboden gedragingen
In de leidraad geeft de ACM aan dat brancheorganisaties hun leden wel mogen informeren, maar niet adviseren. Ook mag geen concurrentiegevoelige informatie met de leden worden gedeeld. Leden moeten zelfstandig hun afweging maken zonder te beschikken over informatie over wat concurrenten gaan doen.
Adviezen en aanbevelingen die niet gaan over concurrentiegevoelige onderwerpen, zijn toegestaan.
Voorbeelden van verboden gedragingen zijn:
- Adviseren over bepaalde prijsindexaties, volumegroei, contractvormen, vergoeding van kosten, etc. hieronder vallen opmerkingen over de OVA-ruimte, of over welke meerkosten er wel/niet worden vergoed;
- Adviseren om te wachten met contracteren of over de volgorde van contracteren;
- Aanbevelen om de onderhandelingen voorlopig stil te leggen, en
- Aanbevelen om veel vragen te stellen om daarmee de onderhandelingen te vertragen
Handhaving/boeterisico
Het adviseren van leden over bijvoorbeeld te vragen prijzen en het verstrekken van concurrentiegevoelige informatie door brancheorganisaties is in strijd met de Mededingingswet.
Na het onderzoek naar aanleiding van de contractering voor het jaar 2023 heeft de ACM niet verder handhavend opgetreden, maar een gesprek gevoerd met de betrokken brancheorganisaties.
Verboden gedragingen door brancheorganisaties kunnen tot gevolg hebben dat de ACM handhavend optreedt. Voordat de ACM overgaat tot het opleggen van boetes zal er eerst een onderzoek plaatsvinden.
Stelt de ACM na onderzoek vast dat inderdaad in strijd is gehandeld met de mededingingsregels, dan kan de ACM een bestuurlijke boete opleggen voor de overtredingen en een last onder dwangsom die er bijvoorbeeld toe strekt dat de betrokken brancheorganisatie de verboden gedraging staken. In het verleden zijn door de NMa (voorganger van de ACM) boetes opgelegd aan brancheorganisaties die prijsadviezen gaven aan hun leden.
Houd onze site in de gaten voor updates met betrekking tot de leidraad. Voor verdere vragen hierover, kun je contact opnemen met Martijn van Bemmel, Eline Lam of Anne ten Brummelhuis.