De Hoge Raad heeft op 10 februari 2023 een arrest gewezen (ECLI:NL:HR:2023:202) waarin de vraag wordt beantwoord of nabestaanden en patiënten recht hebben op inzage in interne rapporten die zien op de kwaliteit van de zorg.
Aanleiding procedure
Aanleiding voor dit arrest was een verzoek van de ouders van een man die ten gevolge van suïcide was overleden in een ggz-instelling. De man was opgenomen met een rechterlijke machtiging op grond van de Wet Bopz. Naar aanleiding van de suïcide heeft de ggz-instelling een PRISMA-analyse uitgevoerd. De ouders van de man hebben inzage gekregen in delen van het medisch dossier en beperkt deel van de calamiteitenrapportage. Ze hebben de instelling ook verzocht om inzage te krijgen in de PRISMA-rapportage. Omdat de instelling weigerde inzage te geven in de rapportage zijn de ouders een artikel 843a Rv procedure gestart om via deze route toch inzage te krijgen in de rapportage. Zowel de rechtbank als het gerechtshof hebben het verzoek tot inzage afgewezen, waarna de ouders in cassatie zijn gegaan.
In cassatie is aangevoerd dat als er sprake is van een calamiteit, patiënten en nabestaanden wel inzage hebben in het interne incidentenregister. De Advocaat-Generaal gaat hierin mee en adviseert de Hoge Raad het verzoek van de ouders toe te wijzen en het arrest van het Hof te vernietigen.
Veilig incidenten melden
Op grond van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (“Wkkgz”) hebben zorgaanbieders de verplichting tot het bijhouden van een intern incidentenregister, het onderzoeken van calamiteiten en het melden van calamiteiten bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (“IGJ”). De gegevens in het interne incidentenregister zijn niet openbaar (artikel 9 lid 7 Wkkgz). Deze gegevens mogen bovendien niet in een juridische procedure als bewijs worden gebruikt of voor het opleggen van een sanctie, tenzij het gegevens zijn met betrekking tot een calamiteit of geweld in de zorgrelatie (artikel 9 lid 6 Wkkgz). Ratio van deze bepaling is dat voor een goed werkend kwaliteitssysteem meldingen over incidenten en bijna- incidenten onmisbaar zijn en dat in het belang van de meldingsbereidheid de melder of degene over wie gemeld wordt beschermd moeten worden. Patiënten of nabestaanden hebben op grond van de Wkkgz recht op informatie over de aard en toedracht van het incident (artikel 10 lid 3 Wkkgz).
Conclusie Advocaat-Generaal
Volgens de Advocaat-Generaal valt een calamiteit niet onder de reikwijdte van artikel 9 lid 6 Wkkgz en moet dit artikel zo worden begrepen dat de bescherming die artikel 9 lid 6 Wkkgz beoogt te bieden niet geldt als er sprake is van een calamiteit. De bescherming die artikel 9 lid 6 Wkkgz beoogt te bieden, vervalt volgens de Advocaat-Generaal zodra er sprake is van een calamiteit. Patiënten en nabestaanden hebben in die gevallen recht op inzage van de stukken die zijn opgenomen in het incidentenregister van de zorgaanbieder.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad volgt de Advocaat-Generaal niet in deze redenering en oordeelt net als de rechtbank en het Hof dat een patiënt of nabestaande geen recht heeft op inzage in het interne incidentenregister van een zorgaanbieder, ook wanneer er sprake is van een calamiteit. Ook rapporten met daarin de analyse naar diepere oorzaken van incidenten behoren volgens de Hoge Raad bij uitstek onder het kwaliteitsregister.
De uitzondering in artikel 9 lid 6 Wkkgz heeft alleen betrekking op het geval de werkgever, het openbaar ministerie of de IGJ maatregelen wil treffen tegen de zorgverlener. Anderen dan het openbaar ministerie, de IGJ en de werkgever(zorgaanbieder) hebben geen recht op inzage in het interne incidentenregister, ook niet als het gaat om gegevens die in het register zijn opgenomen naar aanleiding van een calamiteit. Het belang van veilig melden weegt voor de Hoge Raad zwaarder dan het individuele belang van de patiënt of nabestaanden om inzage te krijgen in calamiteitenrapporten.
Belang van de uitspraak voor de praktijk
Alhoewel het arrest in het licht van de tekst van artikel 9 lid 6 Wkkgz en de parlementaire geschiedenis niet heel verrassend is, biedt het arrest duidelijkheid over de vraag of patiënten en nabestaanden recht hebben op inzage in een calamiteitenrapport. Dit is niet het geval. Nabestaanden en patiënten hebben op grond van artikel 10 lid 3 Wkkgz wel recht op informatie over de aard en toedracht van een incident en in dat verband zijn er uiteraard situaties denkbaar waarin door een zorgaanbieder de keuze wordt gemaakt om een dergelijk rapport of delen daaruit wel aan patiënten en nabestaanden te verstrekken.
Vraagt u zich af of in een specifieke situatie inzage kan worden gegeven in een calamiteitenrapportage of heeft u vragen die zien op het verstrekken van andere gegevens zoals het medisch dossier? Neem dan contact op met Anne ten Brummelhuis of Eline Lam.