Op basis van de Tijdelijke wet ambulancezorg (Twaz), die sinds 2013 van kracht is, levert één aanbieder per veiligheidsregio de ambulancezorg in die betreffende regio. Op ambulancezorg wordt dus niet geconcurreerd.
De Twaz bleek minder tijdelijk dan gepland. Het streven om in 2018 met een definitieve Waz te komen was te optimistisch. Met de evaluatie van de Twaz werd duidelijk dat er nog niet voldoende helderheid was over de ontwikkelingen binnen de acute zorg. De Twaz werd daarom met drie jaar verlengd tot 1 januari 2021. De vraag is dus of er binnen een jaar een definitieve wettelijke regeling voor de ambulancezorg komt.
Continuïteit van de ambulancezorg staat voorop
In een brief die de minister op 24 juni 2019 aan de Tweede Kamer stuurde, schetst hij de contouren voor de toekomstige Wet ambulancezorg. Hieruit blijkt dat de huidige structurele ordening van de Twaz gehandhaafd blijft en dat er ingezet wordt op verminderde marktwerking. Minister Bruins wil daarmee de kwaliteit, continuïteit en permanente beschikbaarheid van ambulancezorg behouden.
De Minister is van mening dat concurrentie tussen verschillende aanbieders niet bij de ambulancezorg past: ‘Ambulancezorg moet te allen tijde 24 uur per dag, 7 dagen per week beschikbaar zijn. Ook andere deelnemers aan de acute zorgketen zoals de huisartsenposten en de spoedeisende hulpafdelingen en de partners in de veiligheidsketen, die alle zelf niet periodiek vervangen worden door een andere aanbieder, moeten te allen tijde op de ambulancezorg kunnen bouwen en stabiele samenwerkingsafspraken hebben.
Hoofdlijnen nieuwe Waz
De hoofdlijnen van de nieuwe Waz zijn:
- Ambulancezorg blijft zorg waarop aanspraak bestaat op grond van de Zorgverzekeringswet. Ongeacht de regio betalen patiënten via het eigen risico overal hetzelfde.
- Zoals nu ook het geval, is er per veiligheidsregio een monopolist die verantwoordelijk is voor de ambulancezorg in de regio en het in stand houden van de meldkamer.
- De twee grootste zorgverzekeraars in de regio zullen inkopen namens alle zorgverzekeraars tegen door de NZa vastgestelde tarieven.
- Aan de huidige aanbieders van ambulancezorg worden aanwijzingen voor onbepaalde tijd verleend.
Ambulancezorg als niet-economische dienst van algemeen belang
Een van de redenen waarom het oorspronkelijke wetsvoorstel het niet haalde, was dat de Raad van State vraagtekens plaatste bij de verenigbaarheid van de onbepaalde duur van de vergunningen met het Europese recht. Om de huidige aanbieders voor onbepaalde tijd te kunnen aanwijzen is Minister Bruins voornemens om de ambulancezorg wettelijk aan te merken als niet-economische dienst van algemeen belang (NEDAB). Het (Europees) mededingingsrecht en aanbestedingsrecht blijft op die manier buiten werking.
Meer aandacht voor kwaliteit
Kwaliteitsnormen krijgen een expliciete plek in de nieuwe wetgeving. Het door de sector ontwikkelde Kwaliteitskader Ambulancezorg, dat op 12 december jl. is aangeboden aan het Zorginstituut, biedt hiervoor een goede basis. Waar momenteel de kwaliteit van de ambulancezorg vooral beoordeeld wordt op de aanrijtijd, bevat het Kwaliteitskader Ambulancezorg een meer samenhangende set van kwaliteitssignalen die meer recht doet aan de zorgverlening.
Bovendien wil de Minister in de nieuwe wet de mogelijkheid opnemen dat aanbieders die evident onder het kwaliteitsniveau functioneren vervangen kunnen worden door een andere aanbieder. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zal verantwoordelijk zijn voor de kwaliteitsregulering en het toezicht op de naleving daarvan.
Ontwikkelingen in de acute zorg
Ten tijde van de totstandkoming van de TWaz waren er zoveel ontwikkelingen gaande binnen de acute zorg, dat het moeilijk was om tot een structurele wet te komen. De acute zorg, die naast de ambulancezorg ook de SEH’s, huisartsenposten, acute GGZ en wijkverpleging omvat, is nog altijd in beweging. Een trend die duidelijk zichtbaar is, is dat er in toenemende mate wordt samengewerkt, met name op gebied van triage.
Samenwerking wordt door de Minister aangemoedigd. Hij is dan ook voornemens om het regionaal overleg acute zorgketen (ROAZ) een versterkte positie te geven in de nieuwe wet. Hiervoor wordt verwezen naar een concept amvb acute zorg die als doel heeft ‘de bereikbaarheid en beschikbaarheid van acute zorg en de voorbereiding op die zorg zo goed mogelijk te borgen door middel van onder meer een goede regionale samenwerking en afstemming met betrekking tot de acute zorg in alle regio’s.’
Deze amvb is momenteel nog in bewerking, voorafgaand aan aanbieding aan de Raad van State. Zowel de amvb acute zorg als het nieuwe wetsvoorstel voor de Waz (dat er in het voorjaar van 2020 zou moeten liggen) wachten we af.
Abonneer u hier op onze nieuwsbrief en volg de verdere ontwikkelingen in de acute zorg.
Auteur
Eline Lam
Met dank aan Julie-Anne Smit