Op 10 juli 2018 heeft de Eerste Kamer het “Wetsvoorstel tot Wijziging van de Wet BIG in verband met de verbeteringen die worden doorgevoerd in het tuchtrecht alsmede verbeteringen ten aanzien van het functioneren van de wet (hierna: het “Wetsvoorstel”) aangenomen, waardoor de Wet beroepen op de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) op een aantal punten zal worden gewijzigd. Verwacht wordt dat de gewijzigde Wet BIG in de loop van 2019 in werking zal treden. De belangrijkste veranderingen zetten wij in dit artikel uiteen.
Al met al zijn er redelijk wat veranderingen die doorgevoerd gaan worden. De belangrijkste wijzigingen doen zich voor op het gebied van het medisch tuchtrecht, dat gemoderniseerd zal worden. Zo wordt een algeheel beroepsverbod ingevoerd, wordt de tweede tuchtnorm verruimd, wordt de toegang tot het medisch tuchtrecht toegankelijker en eenvoudiger gemaakt, zullen berispingen en boetes niet meer automatisch openbaar worden gemaakt, krijgt De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd i.o. (de “IGJ”) de bevoegdheid om zorgverleners direct op non-actief te stellen vanwege ernstig gedrag, terwijl in de tussentijd het oordeel van de tuchtrechter wordt gevraagd en wordt het recht om griffiekosten te heffen opgenomen, samen met de mogelijkheid om de aangeklaagde te veroordelen in de kosten. Hieronder worden de wijzigingen één voor één toegelicht.
Beroepsverbod
Op dit moment is de zwaarste maatregel die een tuchtrechter kan opleggen aan een zorgverlener, doorhaling van de inschrijving in het BIG-register. Een doorhaling van de inschrijving van een zorgverlener in het BIG-register heeft tot gevolg dat een zorgverlener niet meer zijn of haar titel mag gebruiken alsook geen voorbehouden handelingen meer mag verrichten. Door middel van het Wetsvoorstel wordt aan artikel 48 Wet BIG (in lid 2) een nog zwaardere nieuwe maatregel toegevoegd, namelijk een (algeheel) beroepsverbod ten aanzien van het behandelen van patiënten. Deze nieuwe maatregel maakt het mogelijk dat het beroepsverbod een zorgverlener tevens kan verbieden om andere beroepen te beoefenen waarin er patiënten worden behandeld. In een dergelijk geval kan de desbetreffende zorgverlener dan nog wel in de zorgsector werkzaam zijn, maar niet als behandelaar van patiënten.
Verruiming toepassingsbereik tuchtrecht
Door het Wetsvoorstel zal de tweede tuchtnorm worden aangepast, waardoor het medisch tuchtrecht voortaan een ruimer toepassingsbereik zal gaan genieten. Vanaf de inwerkingtreding van het Wetsvoorstel zal namelijk een beroepsbeoefenaar in strijd handelen met de tweede tuchtnorm als hij zich niet gedraagt zoals een behoorlijk beroepsbeoefenaar betaamt (artikel 47 lid 1 onder b nieuw). Dit betekent dat gedragingen van een BIG-geregistreerde ook onder het tuchtrecht kunnen vallen wanneer hij een ander beroep uitoefent alsook diens gedragingen in de privésfeer.
Verbeterde toegang tot tuchtrecht
Na invoering van de wijzigingen kunnen klagers voortaan een beroep doen op een tuchtklachtfunctionaris. Deze tuchtklachtfunctionaris wordt aangesteld om klagers (indien gewenst) te gaan helpen bij het formuleren en indienen van hun klacht – zoals valt te lezen in artikel 55a van het Wetsvoorstel. Het indienen van een tuchtklacht zou voor iedere klager op deze manier gemakkelijker te realiseren zijn. De tuchtklachtfunctionaris opereert onafhankelijk van de tuchtcolleges en kan de klager daarnaast adviseren om gebruik te maken van het klachtrecht conform de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg in plaats van het tuchtrecht.
Berispingen en boetes niet standaard meer openbaar
Op dit moment worden alle opgelegde maatregelen, behalve de waarschuwing, openbaar gemaakt. Naar aanleiding van input van de KNMG dat berispingen en boetes jegens zorgverleners niet meer openbaar moeten worden gemaakt, is aan de hand van een amendement in het Wetsvoorstel alsnog opgenomen dat berispingen en boetes straks alleen nog openbaar gemaakt worden als de tuchtrechter dat nodig vindt in het belang van de individuele gezondheidszorg.
Bevoegdheid IGJ om Last tot onmiddellijke onthouding op te leggen
De IGJ kan per de inwerkingtreding van de gewijzigde wet BIG voortaan zorgverleners direct op non-actief stellen vanwege ernstig gedrag terwijl in de tussentijd het oordeel van de tuchtrechter wordt afgewacht. Zoals blijkt uit artikel 78a nieuw geeft de inspecteur een zorgverlener in dat geval een last tot onmiddellijke onthouding van de beroepsactiviteiten (een “LOB”). De bedoeling is dat de IGJ slechts in uitzonderlijke gevallen een beroep zal doen op deze nieuwe bevoegdheid, bijvoorbeeld wanneer het gaat om ernstige vergrijpen van een zorgverlener die een gevaar vormen voor personen en waarbij geen mogelijkheid tot herstel lijkt te bestaan. In het geval een zorgverlener het niet eens is met de oplegging van de LOB, dan kan hij dit slechts via de bestuursrechtelijke route bij de bestuursrechter aanvechten.
Procedurele veranderingen
Tot slot is er een aantal belangrijke procedurele wijzigingen dat doorgevoerd gaat worden met het Wetsvoorstel. Een opvallende verandering is dat griffierecht geheven zal gaan worden. Voor het indienen van een tuchtklacht zal een griffietarief van € 50 geheven gaan worden. Het doel van de invoering van dit griffiegeld is voornamelijk om te voorkomen dat klachten die zich niet lenen voor het tuchtrecht bij een van de tuchtcolleges worden ingediend. Deze ‘zeef’ is volgens minister Bruins nodig om de overbelaste tuchtcolleges ruimte te geven. Wanneer een klacht geheel of gedeeltelijk gegrond wordt verklaard, dan zal het betaalde griffiebedrag aan de klager worden terugbetaald. Verder kan het tuchtcollege de zorgverlener veroordelen in de kosten die de klager in verband met de behandeling van de klacht redelijkerwijs heeft moeten maken. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan het inschakelen van deskundigen of rechtsbijstand, zoals opgenomen in artikel 65a van het nieuwe Wetsvoorstel.
Wilt u meer weten over: het Wetsvoorstel tot Wijziging van de Wet BIG. Neem dan contact op met Michèle van Lopik.
Auteur:
Met dank aan Liz de Rijke