Voor nieuwe zorgaanbieders komen strengere regels wat betreft meldplicht. Toetreders op de zorgmarkt moeten zich voordat zij beginnen met hun zorgverlening melden bij de IGZ en moeten direct al aannemelijk maken dat zij voldoen aan de wettelijke eisen van goede zorgverlening. Het wetsvoorstel heeft een ruimer toepassingsbereik dan de huidige Wtzi en bevat strengere eisen.
Hoe goed zijn nieuwe zorgaanbieders? Dat is altijd maar afwachten. De overheid wil nieuwe zorgaanbieders sneller en adequater gaan toetsen om zo het kaf van het koren te scheiden. Het wetsvoorstel ‘Wet toetreding zorgaanbieders’ (Wtza) verplicht nieuwe zorgaanbieders zich te melden voordat zij starten met het verlenen van zorg. Dit wetsvoorstel en het daarmee samenhangende wetsvoorstel ‘Aanpassingswet Wet toetreding zorgaanbieders’ (AWtza) worden binnenkort door de Koning aan de Tweede Kamer aangeboden. Bij het aannemen van deze wetsvoorstellen komt de huidige toelatingsprocedure uit de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) te vervallen. Aanleiding voor dit wetsvoorstel is de evaluatie van de IGZ-pilot nieuwe zorgaanbieders 2014. Hieruit is gebleken dat de IGZ onvoldoende in staat is een snelle toets uit te voeren om te beoordelen of een startende zorgaanbieder in staat is goede zorg te verlenen.
Voor wie is deze strengere meldplicht?
De meldplicht geldt alleen voor nieuwe zorgaanbieders, dat wil zeggen zorgaanbieders die na de totstandkoming van deze wet beginnen met het verlenen van zorg. Dit betreft zowel een nieuwe aanbieder die zorg gaat verlenen, als een bestaande aanbieder die zijn activiteiten uitbreidt tot het verlenen van zorg als bedoeld in de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). De reikwijdte van de Wkkgz is – zoals bekend – zeer ruim. Dit betreft zowel Wlz-zorg, Zvw-zorg, als andere zorg waaronder kosmetische- en alternatieve zorg. Bovendien geldt de meldplicht voor alle zorgaanbieders die zorg willen gaan verlenen. Dit kan zowel een grote zorginstelling als een solistisch werkend zorgverlener zijn. Van belang om hierbij te vermelden is dat het niet gaat om aanbieders die onder het bereik van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of de Jeugdwet vallen..
Naar verwachting gaat het om 8.000 tot 10.000 nieuwe ondernemingen in de zorg per jaar. Dit blijkt uit gegevens van het Handelsregister. Op dit moment heeft slechts 400 van deze nieuwe zorgaanbieders alvorens te mogen starten met het verlenen van zorg een toelating op grond van de WTZi nodig. Dat aantal gaat dus sterk veranderen.
Samenhang met andere wetten
De eisen waar zorgaanbieders aan moeten voldoen bij het verlenen van zorg zijn neergelegd in diverse wetten, zoals de Wkkgz, Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz), de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). Deze wettelijke eisen gelden vanaf het moment dat de zorgverlening wordt aangeboden.
Huidige tekortkomingen
Op dit moment is het zo dat in de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) voor bepaalde zorgaanbieders een verplichting is opgenomen om een toelating aan te vragen voordat wordt gestart met het verlenen van zorg. De regering is van mening dat deze toelating een te beperkte toets is: zowel qua inhoud als qua toepassingsbereik. Slechts de bestuursstructuur en de controleerbare bedrijfsvoering (transparantie-eisen) worden getoetst en bovendien kent deze toets een zeer beperkte reikwijdte: bepaalde instellingen hebben een WTZi-vergunning nodig en een groot deel van de instellingen die deze toelating nodig heeft, wordt ook nog automatisch toegelaten.
Doel wetsvoorstel
Om te kunnen beoordelen of een zorgaanbieder kwalitatief goede zorg levert, moet de toezichthouder over informatie beschikken. De meldplicht voor nieuwe zorgaanbieders komt hieraan tegemoet. Het doel van de meldplicht is tweeledig.
- Ten eerste kan de IGZ door de meldplicht efficiënter en effectiever toezicht houden op de kwaliteit van zorg door nieuwe toetreders. Praktisch gezien gaat het zo. De IGZ verkrijgt door middel van een vragenlijst, die door de nieuwe zorgaanbieder wordt ingevuld, sneller en meer informatie over de organisatie van de zorgaanbieder en over het al dan niet voldoen aan de eisen betreffende de kwaliteit van zorg. Naar aanleiding van de antwoorden op de vragenlijst kan de IGZ selecteren welke zorgaanbieders zij zal bezoeken om in de praktijk te beoordelen of de kwaliteit van zorg voldoende is.
- Het tweede doel van het wetsvoorstel ziet op het bevorderen van bewustzijn bij de nieuwe zorgaanbieder over de eisen die aan de zorgverlening worden gesteld en hun verantwoordelijkheid voor de naleving daarvan.
Wat de beoogde datum van inwerkingtreding van dit wetsvoorstel is, is nog niet bekend.
Vernieuwing vergunningsprocedure
Naast de meldplicht voor nieuwe zorgaanbieders wordt ook de bestaande vergunningsprocedure vernieuwd. Een zorgaanbieder die medisch- specialistische zorg verleenten/of zorg conform de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Zorgverzekeringwet (Zvw) door in de regel meer dan tien personen moet een vergunning aanvragen. Aan de bestaande vergunningstoets wordt voorts een onderzoek naar enkele kwaliteitsdocumenten toegevoegd. Een zorgaanbieder moet hiermee onderbouwen hoe hij aan de voorwaarden zoals gesteld in de Wkkgz voldoet. Om dubbele procedures te voorkomen, wordt voor zorgaanbieders die aan de meldplicht én de vergunningsplicht moeten voldoen één procedure gevolgd.
Toezicht
Met de voorgestelde meldplicht worden nieuwe zorgaanbieders aldus gestimuleerd om de randvoorwaarden voor aanvang van de zorgverlening op orde te hebben. Zoals hierboven beschreven, beslist de IGZ naar aanleiding van de ingevulde vragenlijst of zij de zorgaanbieder in de praktijk gaat bezoeken. Door de maatregelen uit dit wetsvoorstel kan de IGZ bij dit inspectiebezoek optreden als toezichthouder in plaats van informatieverschaffer. Uit de pilot bleek dat dit voorheen vaak het geval was. Indien de IGZ constateert dat de kwaliteit van zorg bij een nieuwe zorgaanbieder onvoldoende is en een acuut gevaar oplevert voor de patiëntveiligheid, kan zij op grond van de Wkkgz overgaan tot directe sluiting. Ten slotte krijgt de IGZ voor het handhaven van de meldplicht de bevoegdheid om een boete op te leggen aan de zorgaanbieder die met de zorgverlening is aangevangen voordat deze zich heeft gemeld.
Met dank aan Myrthe Feenstra.